คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศและสหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดงระหว่างประเทศ กำหนดให้วันที่ ๘ พฤษภาคมของทุกปี เป็นวันกาชาดสากล เพื่อเป็นเกียรติแก่นาย ญัง อังรี ดูนังต์ (Jean Henri Dunant) ผู้ผลักดันให้เกิดกลุ่มองค์กรกาชาด มีวัตถุประสงค์เพื่อให้การดูแลผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากการสู้รบโดยไม่มีการแบ่งแยก เขาได้แสดงถึงแรงบันดาลใจและวิสัยทัศน์ในการทำงานด้านมนุษยธรรม ผ่านหนังสือที่ชื่อว่า “ความทรงจำที่ซอลเฟริโน” ใจความสำคัญในหนังสือตอนหนึ่งระบุว่า “จะเป็นไปได้หรือไม่ ที่จะจัดตั้งองค์กรอาสาสมัคร ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยเหลือดูแลทหารบาดเจ็บในสงคราม” และเสนอแนะว่า ควรจะมีการเตรียมอุปกรณ์และเครื่องมือในการพยาบาลให้พร้อมในยามสงบ เมื่อเกิดสงครามขึ้นจะได้ช่วยเหลือทหารที่บาดเจ็บทุกฝ่ายได้
จากข้อเสนอแนะดังกล่าว ทำให้เกิดการประชุมระหว่างประเทศขึ้น ณ กรุงเจนีวา นำไปสู่การก่อตั้งสภากาชาดสากลขึ้น ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ในพุทธศักราช ๒๔๐๖ พร้อมทั้งมีการจัดตั้ง “คณะกรรมการระหว่างประเทศเพื่อบรรเทาทุกข์ทหารบาดเจ็บ” ขึ้นด้วย ซึ่งปัจจุบันคือ คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ (The International Committee of the Red Cross หรือ ICRC)
ครั้นเสด็จนิวัตประเทศไทยเป็นการถาวร สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ ทรงพระกรุณาโปรดรับกองอาสากาชาด หรือต่อมาคือ “สำนักงานอาสากาชาด สภากาชาดไทย” ไว้ในพระอุปถัมภ์ และทรงก่อตั้งทุน “สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา” ไว้ในสำนักงานอาสากาชาด สภากาชาดไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นทุนในการจัดจำหน่ายอาหารในงานกาชาด และทรงก่อตั้ง “ทุนเพชรรัตน” ในสำนักงานบรรเทาทุกข์ สภากาชาดไทย เพื่อเก็บดอกผลบำรุงคนไข้ผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ อีกทั้งพระราชทานทุนทรัพย์สร้างตึกมงกุฎ-เพชรรัตน ไว้เป็นอาคารอุบัติเหตุและฉุกเฉินในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ตลอดจนเสด็จไปทรงเป็นประธานในงานสุทธาสา และกิจกรรมสังคมสงเคราะห์ต่างๆ ตามที่สภากาชาดไทยกราบทูลเชิญอยู่เสมอ
มูลนิธิเพชรรัตน-สุวัทนา ยังคงสืบสานพระปณิธานของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี พระผู้ทรงก่อกำเนิดมูลนิธิฯ มาโดยตลอด ทั้งนี้ เนื่องจากโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ได้ทุบรื้อตึกมงกุฎ-เพชรรัตน เพื่อใช้พื้นที่ก่อสร้างอาคารใหม่ มูลนิธิจึงมอบทุนสนับสนุนกิจการของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย โดยจัดตั้งเป็นกองทุน “สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ และพระนางเจ้าสุวัทนาฯ” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นค่ารักษาพยาบาลผู้ยากไร้ เป็นการธำรงรักษาพระนามและเป็นอนุสรณ์แห่งพระกรุณาธิคุณที่เคยพระราชทานไว้แก่สภากาชาดไทย สืบสานพระกรณียกิจด้านสังคมสงเคราะห์ตามหลักมนุษยธรรม อันเป็นอุดมการณ์ในพระกุศลเจตนาสืบไป
