เรื่องเล่าพระผู้ทรงก่อตั้งมูลนิธิเพชรรัตน-สุวัทนา สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ ฯ และพระนางเจ้าสุวัทนา ฯ กับงานด้านสังคมสงเคราะห์ ตอนที่ ๒

สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี และพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ในรัชกาลที่ ๖ ขณะประทับอยู่ ณ ประเทศอังกฤษ ทรงแสดงให้ชาวอังกฤษได้ประจักษ์ถึงน้ำพระทัยของสองราชนารีในการช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ ยามที่ต้องเผชิญกับภาวะสงคราม ดังปรากฏในหนังสือ ดวงแก้วแห่งพระมงกุฎเกล้า ความว่า

“…เช้าวันที่ ๓ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๒ พระนางเจ้าสุวัทนาฯ และสมเด็จเจ้าฟ้าฯ ก็บรรทมตื่นขึ้นมาพบว่าอังกฤษที่เคยสุขสงบอยู่เมื่อวาน เปลี่ยนสภาพเป็นประเทศคู่สงครามไปเสียแล้ว …สงครามทำให้การดำเนินชีวิตเปลี่ยนจากหน้ามือเป็นหลังมือ …ความยากลำบากมาเยือนประชาชนทุกระดับ ไม่เว้นแม้แต่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระนางเจ้าสุวัทนาฯ

…หากลองมองพระนางเจ้าสุวัทนาฯ ในฐานะมนุษย์ปุถุชนคนหนึ่ง เราคงเห็นได้ว่าทรงเป็นผู้หญิงที่ยืนหยัดเพียงลำพังในการทำหน้าที่แม่ ห่วงกังวลเรื่องสุขภาพและการศึกษาของลูก อีกทั้งแบกภาระหัวหน้าครอบครัวรับผิดชอบชีวิตของญาติและบริวารอีกหลายชีวิตในต่างแดน

…ในเวลาที่มนุษย์ …ต้องดิ้นรนเพื่อปากท้องและสวัสดิภาพ …สัญชาตญาณความเห็นแก่ตัวย่อมปรากฎขึ้นเป็นธรรมดา …และถ้าเป็นการเอื้อเฟื้อแก่คนที่ไม่รู้จัก ซ้ำยังเป็นคนต่างชาติ ต่างศาสนาและต่างภาษา ยิ่งแทบไม่ต้องคิดเลยว่าจะมีกันได้สักกี่คน

แต่สมเด็จเจ้าฟ้าฯ และพระนางเจ้าสุวัทนาฯ เจ้าหญิงจากสยามสองพระองค์นี้ ทรงแสดงให้ชาวอังกฤษได้ประจักษ์แล้วว่า ทรงมีน้ำพระทัยสูงส่ง …ทั้งสองพระองค์ทรงพระอุตสาหะเสด็จไปยังสภากาชาดอังกฤษ ทรงช่วยกิจการของกาชาดตามพระกำลังความสามารถ เช่น ทรงม้วนผ้าพันแผล ถักเครื่องกันหนาวประทานแก่ทหารตามหน่วยรบ เป็นการกุศลโดยไม่มีสิ่งตอบแทนใด ๆ

การเสด็จไปทรงช่วยงานกาชาดนั้น พระนางเจ้าสุวัทนาฯ ไม่ได้ทรงแสดงพระยศพระเกียรติว่าทรงเป็นพระนางเจ้าฯ หรือ “Her Royal Highness Phra Nang Chao Suvadhana” ตามที่ระบุไว้ในหนังสือเดินทาง หากแต่ทรงออกพระนามพระองค์เองในเอกสารต่าง ๆ ว่าทรงเป็นเพียง “Madam Suvadhana”

สภากาชาดอังกฤษประจักษ์ถึงความทุ่มเทอุทิศพระองค์ในการให้โดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง และความเสียสละแก่ผู้ประสบภัยสงคราม จึงได้ขอประทานถวายเกียรติบัตรแด่ “มาดามสุวัทนา” ซึ่งสมเด็จเจ้าฟ้าฯ ยังทรงเก็บรักษาไว้เป็นพระอนุสรณ์ถึงพระชนนีอยู่จนทุกวันนี้…”

ชมวีดิทัศน์การบำเพ็ญกุศลเนื่องในวันคล้ายวันสิ้นพระชนม์